ميــرزا تقي خان اميــرکبيــــر

• 
•  
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

مختصری از زندگينامه ميــرزا تقي خان اميــرکبيــــر

ميرزا محمدتقی خان اميرکبير فرزند کربلايی قربان بيگ فراهانی در سال ۱۲۲۲ ق در هزاوه فراهان از توابع اراک (سلطان آباد پيشين) متولد شد. کربلايی قربان پدر اميرکبير در دستگاه ميرزا عيسی (ميرزا بزرگ) پدر ميرزا ابوالقاسم قائم‌‌مقام سمت آشپزی داشت. مادر اميرکبير فاطمه‌سلطان دختر استاد شاه محمد‌بنا از اهالی فراهان بود. ميرزا محمدتقی خان به خاطر هوش و استعداد کم‌نظيرش از همان دوران نوجوانی مورد توجه ميرزابزرگ و سپس قائم‌مقام فراهانی قرار گرفت و به ترتيب به سمت منشی‌گری آن دو دست يافت و به سرعت مورد توجه قائم‌مقام و عباس ميرزا نايب‌السلطنه قرار گرفت. اولين تجربه سياسی ميرزامحمدتقی خان همراهی خسروميرزا فرزند نايب‌السلطنه و هيئت همراه او در سفرش به روسيه تزاری بود. اين سفر به‌دنبال قتل گريبايدوف وزير مختار روسيه در تهران و در شوال ۱۲۴۴ و به منظور عذرخواهی از واقعه قتل گريبايدوف صورت گرفت.

ميرزاتقی خان طی سالهای آتی بيش‌از‌پيش در انجام امور ديوانی و غيره لياقت و شايستگی نشان داد و در اواخر دوران سلطنت فتحعلی‌شاه در دستگاه محمدخان زنگنه اميرنظام و پيشکار آذربايجان وارد خدمت شد. چند سال بعد و در ۱۲۵۳ ق ميرزا محمدتقی وزير نظام آذربايجان گرديد. ميرزا محمدتقی که اينک به اميرنظام ملقب شده بود در ۱۶ شوال ۱۲5۳ به همراه ناصرالدين ميرزا وليعهد عازم روسيه شد و در ارمنستان (ايروان) با نيکلای اول تزار روسيه ملاقات کرد. از مهمترين مأموريتهای سياسی اميرنظام در دوران سلطنت محمد شاه رياست نمايندگی دولت ايران در کميسيون صلح ارزنة‌الروم بود که به عنوان «وکيل تام الاختيار» ايران در ماه صفر ۱۲۵۹ آغاز شد و به‌رغم تمام مشکلاتی که بروز کرد پس‌از چهار سال که از اقامت اميرکبير در عثمانی سپری می‌شد قرارداد صلح مطلوبی با عثمانی به امضا رسيد. پس از عقد قرارداد صلح در 1۶ جمادی الثانی ۱۲۶۳ اميرنظام سخت مورد تشويق و تفقد محمدشاه قرار گرفت. اميرنظام که از سالها قبل با ناصرالدين ميرزا الفت و نزديکی پيدا کرده بود پس از فوت محمدشاه مقتدرانه مقدمات و اسباب بر تخت نشستن ناصرالدين شاه را فراهم آورد و در ۱۴ شوال ۱۲۶۴ سلطنت ناصرالدين شاه را اعلام کرد.

اميرنظام که با آغاز سلطنت ناصرالدين شاه منصب صدراعظمی يافته بود در ۲۲ ذیقعده ۱۲۶۴ علاوه بر لقب اميرنظامی به القاب اميرکبير اتابک اعظم نيز مفتخر شد. اميرکبير مدت کوتاهی پس از صدارت اصلاحات سياسی، امنيتی، مالی، اقتصادی و فرهنگی اش را آغاز کرد و در اين ميان ايجاد امنيت و پايان دادن به شورشها و ياغی گريها و نيز اصلاحات مالی و جلوگيری از اجحافات پيدا و پنهان صاحبان قدرت و نفوذ را در اولويت برنامه های خود قرار داد و مدت کوتاهی پس از صدارت نشان داد که قصد دارد از نفوذ و دخالت بيگانگان (روس و انگليس) در امور مختلف کشور بکاهد.

اميرکبير که از همان آغاز دوران کوتاه (چهار ساله) صدارت خود سخت مورد حمايت و اعتماد ناصرالدين شاه قرار گرفته بود در روز جمعه ۲۲ ربيع‌الاول ۱۲۶۵ با ملکزاده خانم عزت‌الدوله خواهر تني شاه ازدواج کرد.

از جمله اقدامات مهم اميرکبير پايان دادن و سرکوب شورش محمدحسنخان سالار فرزند اللهيارخان آصف الدوله در خراسان (در نوروز ۱۲۶۶ ق) بود. در همان حال اميرکبير ضمن نظم بخشيدن بر امور دستگاه سلطنت و حکومت و کنترلی که بر اعمال و رفتار ديوانيان، شاهزادگان، خاندان سلطنت، رجال و صاحبان قدرت و غيره اعمال می‌کرد اصلاحات گسترده ای در امور اداری کشور به عمل آورد و با ريشه‌کن کردن بسياری از مفاسد اداری و مالی در اداره امور کشور نظمی نو پديد آورد.

از ديگر اصلاحات اميرکبير بازسازی ارتش و قشون و پايه‌گذاری نظمی نو در نيروی نظامی کشور بود. آگاهان و ناظران امور در همان روزگار از سازمان نظامی جديدی که اميرکبير پايه گذاری کرد سخت تمجيد و تحسين می‌کنند. از ديگر اقدامات اميرکبير ايجاد چاپارخانه، تذکره خانه (اداره گذرنامه)، بنای بازار و تيمچه و سرای امير در تهران، تأسيس سازمان اطلاعاتي - جاسوسی و خبررسانی و خفيه‌نويسی بود که در دوران صدارت او بسيار کارآمد عمل می‌کرد. امير کبير همچنين تلاشهای بسياری برای اصلاحات قضايی و به تبع آن از ميان برداشتن رسم بست‌نشينی انجام داد که در موارد بسيار، روندی انحراف‌‌آميز يافته ه بود.

اقدامات اصلاحی اميرکبير در واقع شامل همه شئون کشوری می‌شد. با لغو یا کسر مقرری‌ها و مستمری ها، عده‌ای با وی دشمن شدند اما چون همین مستمری‌ها که قبلاٌ دیر به دست صاحبان آن می‌رسید در روزگار امیر مرتباً به آنها داده می‌شد، تا حدی آنها را راضی کرد. وضع بودجه مملکتی سر و صورتی یافت تا جایی که امیرکبیر حقوق ناصرالدین شاه را نیز محدود کرد.

در گماشتن افراد صالح و صدیق بر سر کارها و طرد اشخاص نالایق اهتمام بسیار می‌نمود. با متحداشکل کردن سپاه ایران - کارخانه اسلحه سازی در ایران تأسیس کرد که روزانه ۱۰۰۰ تفنگ می‌ساخت.

امیرکبیر در بسط فرهنگ و استخدام استادان خارجی دقت بسیار می‌کرد و برای استخدام استادان شرایط خاصی وضع نمود. در چاپ و انتشار کتب و تأسیس روزنامه وقایع اتفاقیه کوشش بسیار نمود.

اقدامات انقلابی و ملی امیرکبیر سبب شد که گروهی سود‌جو، بنای تحریک نسبت به وی بگذارند تا جایی که فرمان عزل وی از مقام صدارت عظمي (محرم ۱۲۶۸) و قتل امیر کبیر را از ناصرالدین شاه گرفتند و او را در حمام فین کاشان در ربیع الاوّل سال ۱۲۶۸ (۱۰ ژانویه۱۸۵۲) توسّط حاجی علی خان حاجب الدوله کشتند. البته وی با نقشه ی مهد علیا به قتل رسید. جسد او ابتدا در کاشان دفن شد ولی با تلاش عزت‌الدوله، همسرش به کربلا منتقل گردید.

از سایت آقای عرفان رضایی با فورمت پی دی اف
دانلود زندگینامه امیرکبیر - از کودکی تا وفات

از سایت http://archive.persiandown.com
با فورمت doc
دانلود زندگینامه امیرکبیر - از کودکی تا وفات


از سایت http://www.iranmeet.com
با فورمت پی دی اف
نویسنده : بهداد
دانلود میرزا تقی خان امیر کبیر

این هم یک کتاب دیگه!
از سایت http://emamrafsanjani.blogfa.com
با فورمت DjVu
نویسنده: علي اکبر هاشمی رفسنجانی
دانلود کتاب امیر کبیر یا قهرمان مبارزه با استعمار
دانلود برنامه اجرای این کتاب

اقدامات اميــرکبيــــر در دوره کوتاه صدارت خود

ميرزا تقي خان اميرکبير، بزرگمرد تاريخ ايران، دلبستگي ويژه اي به نادرشاه داشت و به همين سبب بود که پيوسته به ناصرالدين شاه توصيه مي کرد شرح زندگي نادر را بخواند. اميرکبير همان رنگ هاي پرچم نادر را پذيرفت، اما دستور داد شکل پرچم مستطيل باشد (بر خلاف شکل سه گوشه در عهد نادرشاه) و سراسر زمينهً پرچم سفيد، با يک نوار سبز به عرض تقريبي ۱۰ سانتي متر در گوشه بالائي و نواري سرخ رنگ به همان اندازه در قسمت پائين پرچم دوخته شود و نشان شير و خورشيد و شمشير در ميانه پرچم قرار گيرد، بدون آنکه تاجي بر بالاي خورشيد گذاشته شود. بدين ترتيب پرچم ايران تقريباٌ به شکل و فرم پرچم امروزي ايران درآمد.

امير کبير، جريمه اي براي پدر و مادر ها تعيين کرد؛ به اين صورت که اگر طفلي برا ثر آبله بميرد، والدينش وظيفه دارند پنجاه ريال جريمه بدهند.

اقدامات دیگر وی:

* ایجاد امنیت و استقرار دولت.
* تنظیم قشون ایران به سبک اروپایی.
* ایجاد کارخانه‌های اسلحه‌سازی.
* اصلاح امور قضایی.
* جرح و تعدیل محاضر شرع.
* تأسیس چاپارخانه.
* تأسیس مدرسه دارالفنون که در هفت شعبه پایه گذاری شد و نخستین مدرسه جدید ایران بود.
* نشر علوم جدید.
* فرستادن ایرانیان به خارج برای تحصیلات وتدریس در ایران.
* استخدام استادان خارجی و تصمیم به جایگزینی آنها با ایرانیان.
* ترویج ترجمه و انتشار کتب علمی.
* ایجاد روزنامه و انتشار کتب.
نخستین شماره روزنامه وقایع اتفاقیه در سال سوم سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار در ۱۸ بهمن۱۲۲۹خورشیدی منتشر شد. به دستور امیرکبیر اشتراک این روزنامه برای هر یک از افرادی که از دستگاه دولتی بیش از ۲۰۰ تومان حقوق می‌گرفتند، اجباری بود.
* ترویج ساده نویسی و لغو القاب.
* بنای بیمارستان و رواج تلقیح عمومی آبله.
* مرمت ابنیه تاریخی.
* مبارزه با فساد و ارتشاء (که چون مرضی مزمن در همه شئون زندگانی ایران رخنه کرده بود).
* تقویت بنیه اقتصادی کشور.
* ترویج صنایع جدید.
* فرستادن صنعتگر به روسیه و مقابله صنعتی با روسیه توسط دست توانای استاد کاران اصفهانی.
* استخراج معادن.
* بسط فلاحت و آبیاری.
* توسعه تجارت داخلی و خارجی.
* کوتاه کردن دست اجانب در امور کشور.
* تعیین مشی سیاسی معینی در سیاست خارجی.
* اصلاح امور مالی و تعدیل بودجه.