|
| جرير طبري آملي |
محمد بن جریر طبری در سال ۲۲۴ ه.ق. در آمل یا طبر چشم به جهان گشود و در سال ۳۱۰ ه.ق. در شهر بغداد دیده از جهان فروبست.
وی در عین مورخ بودن مفسری پرتوان نیز بود، وی کتاب «تاریخ طبری» را نگاشت که در آن وقایع به ترتیب سال تنظیم شده و شرح زندگي بشر از خلقت آدم تا سال ۳۰۲ هجری را در برمی گیرد. تاریخ طبری مرجع عمده تاریخ ایران تا اول سده چهارم هجری است، همچنین این کتاب در واقع مأخذ عمده تمام کسانی واقع شده‌است که بعد از طبری به تألیف تاریخ اسلام اهتمام ورزیده‌اند.
از تالیفات مهم او یکی تفسیر کبیر قرآن است دیگری تاریخ الرسول و الملوک که اولین تاریخی است که به زبان عربی نوشته شده و می گویند هر یک از این کتابها دارای سی هزار صفحه بود، لیکن چون شاگردان او به علت حجم و بزرگی آنها از عهده تحریر و آموختن آنها بر نمی آمده اند، طبری آنها را مختصر کرده و هر یک را بقدر ۱۰/۱ حجم اولیه آن خلاصه کرده است.
جرير طبري آملي - جزیره دانش
دانلود رایگان کتاب - تاریخ طبری در ۱۶ جلد
خطيب بغدادي مي‌نويسد: «گروه بسياري بر جنازة طبري گرد آمدند كه شمار آنها را غيز از خداوند عاليمان، كسي نمي‌داند. مردم چند ماه روز و شب بر سر قبر او نماز خواندند و مرثيه‌هاي بسياري سرودند.»
طبري در روزگار خويش، بيش‌تر به عنوان دانشمندي ديني و سخنگوي نامي شهرت داشت تا يك تاريخ نگار.
وی در نخستين سفر براي فراگرفتن دانشِ حديث به شهر ري رفت. در آن زمان، دانش حديث از مهمترين دانش‌هاي انساني بود و شهر ري نيز يكي از مراكز علمي و جايگاه رفت و آمد دانشمندان بود. از استادان مشهور طبري در اين شهر، يكي محمد‌بن حميد رازي ود يگري مثني‌بن ابراهيم ابلي را مي‌توان برشمرد. چنان كه مشهور است، طبري نزديك به هزار حديث از ابن‌حميد نوشت. در منابع، چگونگي تحصيل طبري در ري و دولاب به تفصيل بيان شده است
مهمترين اثر طبري، تاريخ چند جلدي پيامبران و شاهان است كه نوشته‌ي كامل آن به جا نمانده و آنچه برجاست، در بردارنده‌ي 30 جلد مي‌باشد كه براي نخستين بار در پايان سده‌ي گذشته (۱۸۷۹ م.) به چاپ رسيده است
«تاريخ طبري» از آغاز نگارش و انتشار، آوازه و شهرتي بسزا پيدا كرد و با استقبال همگان رو‌به‌رو شد. در حالي كه از تاريخ درگذشت طبري ۵۰ سال نگذشته بود، كتاب وي در سال ۳۵۲ هجري به زبان فارسي برگردان شد.
طبري شيوه‌ي نويني به نام «گردآوري تاريخ بر پايه‌ي دانش حديث» پي‌ريزي كرد و به وسيله‌ي او، «مكتب اخباري در گردش استقرايي بر پايه‌ي حوليات پيگيري رخدادها بر حسب سال رخداد» پا در پهنه‌ي تاريخنگاري اسلامي نهاد.
هدف عمده‌ي طبري، گردآوري مايه‌هاي تاريخ و ارائه همگي آنها به خواستاران تاريخ است. «تاريخ طبري» سرچشمه‌اي جوشان از روايت‌هاي درست و نادرست است كه وي آنها را به آهنگ نگهداري در كتاب خويش گردآورده است. و بررسي درستي آنها را به عهده‌ي خوانندگان واگذار كرده است.
كولسنيكف مي‌نويسد: تاريخ طبري مجموعه‌اي از جستارهاي گوناگون است و او سعي نكرده آن جستارها را به يكديگر پيوند دهد.
طبري روايت‌هاي مختلف در مورد رويدادها را مي‌آورد، بدون اين كه براي هيچ‌كدام از آنها برتري قائل شود؛ اما با وجود اين اشكال‌ها، اثر طبري ارزش بسياري دارد؛ زيرا در اين كتاب، جستارهاي راستين نيز به جا مانده است.
در هر صورت، تاريخ‌نويسان از او جستارهاي بسياري گرفته‌اند و برپايه‌ي نگرش خويش بدان جستارها شكل و سوي ويژه‌اي داده‌اند.
طبري چنان كه در پيشگفتار كتاب خويش مي‌نويسد: بر آن نيست كه روايت‌ها را در ترازوي سنجش گذارد و يا تعديل كند و درباره‌ي آنها سخني گويد.
وی مي‌نويسد: «آگاهي‌از حوادث گذشته و اخبار رويدادهاي جاري، براي كساني كه زمان آنها را درك نكرده و يا خود ناظرشان نبوده‌اند، حاصل نمي‌شود. مگر از راه اخبار مخبران و نقل ناقلان و اين‌ها نبايد استنتاج عقلي يا استنباط ذهني را در آن دخالت دهند.»
و باز مي‌نويسد: «اگر ناظران و شنوندگان اخبار اين كتاب به برخي داستان‌ها و قصه‌ها برخورند كه عقل وجود آنها را انكار كند و جامعه شنيدن آنها را ناخوش دارد، نبايد بر من خرده‌گيري و عيبجويي كنند. چه، آن كه اين گونه اخبار را ديگران و پيشينيان براي ما نقل كرده‌اند و ما نيز آنها را چنان كه شنيده‌ايم، در كتاب خود آورده‌ايم.»
طبری و مورخین ایران از دید دانشمندان جهان
بطوریکه می دانیم پس از انقراض سلسله ساسانی و استیلای عرب ایرانیان شخصیت خود را از دست دادند و با قبول دین اسلام طولی نکشید که بطور مستقیم و غیر مستقیم زمام امور عالم اسلامی اعم از سیاسی و اجتماعی و ادبی و علمی را بدست گرفتند، و همانطوریکه در سیاست گوی سبقت را از سایر ملل ربودند در علم و ادب نیز پیشوای آنان شدند.
عجیب اینجاست که حتی در زبان و ادبیات عرب هم استادان عرب گردیدند، و برای آنان صرف و نحو نوشتند و در تفسیر کلام الله مجید – حدیث، فقه، تاریخ ریاضیات و طب و در رسته های مختلف علمی و فلسفی و اجتماعی و غیره استعداد خود را ظاهر ساختند.
و مورخینی چون طبری، مسعودی، مقدسی و غیره و در تحقیق و تحری علل تاریخی ید طولانی داشته و تاریخ نویسی علمی را بنا نهاده اند.
و یا همچنین جامع التواریخ رشید الدین فضل الله و یا جغرافیای حمزه اصفهانی و مسعودی و حمد الله مستوفی و غیره که از قرون اولیه اسلامی تا قرن ۱۴ ادامه داشته است که همه از لحاظ تحقیقات و حقایق بسیار مفید بود و همواره مرجع دانشمندان جهان بوده و خواهد بود.
Die verwendete "CSS Klassen, IDs" oder mein 
The applied "CSS Classes, IDs" or my "Name, 
