اولين پرچم شناسايي‌شده ايراني موسوم به دِرَفش شهداد

درفش شهداد پرچمي فلزي، به جا مانده از هزاره سوم ق.م، كه در سال 1350 از ميان خاك هاي محوطه تاريخي «شهداد» توسط «ميرعابدين كابلي»، باستان شناسي كه سال ها در محوطه تاريخي شهداد فعاليت كرده است، پيدا شد و به عنوان اولين پرچم يافت شده در ايران، به «درفش شهداد» شهرت يافت. که براساس تصاوير حك شده بر اين درفش، از درخواست آب از الهه باران حكايت مي كند.

«شهداد» كه در حاشيه غربي دشت لوت و در شرق كوه هاي كرمان واقع شده، منطقه اي خشك است كه ميزان باران سالانه آن از 5/4 ميلي متر تجاوز نمي كند. آب مورد نياز اهالي، نخلستان ها و باغ هاي مركبات و زمين هاي زراعتي آن از رودخانه «درختنگان» تامين مي شود.

درفش شهداد كه در قديمي ترين گورستان شناخته شده در شهداد به دست آمده، از جنس مفرغ و داراي صفحه اي با طول و عرض 4/23×4/23 سانتي متر است. اين صفحه با دو بست به يك ميله فلزي به ارتفاع 128 سانتي متر اتصال يافته و به حول محور ميله اي مي گشته است و بر بالاي آن مجسمه عقابي با بال هاي گسترده قرار گرفته است.

كابلي تصوير كلي درفش را اين گونه توصيف كرده است: «شخصيت برجسته اين تصوير بر مسندي مجلل و چهارپايه مانند نشسته است و در اطراف او 4 نفر به حالت هاي مختلف ايستاده يا نشسته و يا زانو بر زمين زده اند. برخي از آنان كوزه اي در دست دارند و عده اي كوزه را جلوي خود نگه داشته اند (که میتوان گفت آنها به طلب آب نزد او آمده اند و اینکه آن شخصيت برجسته ايزد آب يا باران است). بالاي سر اين شخصيت برجسته، خطوط مارپيچ به هم بافته اي قرار دارد كه احتمالا نشانگر لكه هاي ابر است. در بالا و وسط صفحه خورشيدي تابان نقش بسته است. در گوشه راست و بالاي سر يكي از شخصيت هاي مجلس نقشي شبيه هلال ماه مشاهده مي شود. در سمت راست و محور عرضي، 2 درخت نخل قرار دارد و زير آن يك صفحه شطرنجي شده مربع، مستطيل رسم شده كه به صورت 10 خانه 5 تايي در دو رديف تقسيم شده است (زمين هاي كشاورزي كرت بندي شده، که در آن منطقه نیز كشف شده است). قرينه دو نخل ياد شده، درخت نخل ديگري در سمت چپ ديده مي شود ولي بزرگ تر و داراي شاخ و برگ بيشتري است. در طرفين پايين صفحه 2 شير به حالت نشسته، با دهاني باز رو به روي هم نشسته اند و در ميان آنها نقش يك گاو با شاخ هاي بلند و افراشته حايل شده است. در زير رديف اين جانوران و پايين صفحه دو رديف مارپيچ به هم بافته ديده مي شود كه شايد با توجه به تشابه دو نقش با لكه ابر بالاي صفحه، سمبل و نشانه اي از جريان آب باشد.»

خشكسالي و كم آبي در منطقه شهداد به حدي بود كه مرور زمان مهاجرت مردم اين منطقه را سبب شده است.
كابلي در اين باره مي گويد: «تمام ورودي ها و مدخل اتاق ها و كل مجموعه بناها با تيغه اي از خشت مسدود شده اند. عقيده دارم ساكنان اين مجموعه بناها به دليل خاصي خانه و كاشانه خود را ترك و به نقاط ديگري مهاجرت كرده اند. به نظر مي رسد كه ساكنان شهداد در هزاره سوم پ.م با خشكسالي ممتد رو به رو شده اند، به گونه اي كه امكان زيست از آنها سلب و زندگيشان ناممكن شده است. از اين رو با جمع آوري وسايل و لوازم و حتي در آوردن در و تيرهاي سقف از اين نقطه، به جايي ديگر مهاجرت كرده و به اميد بازگشت، براي سالم ماندن مكان زندگيشان جلوي اتاق ها را با خشت مسدود كرده اند. با توجه به اين كه شهداد و حوالي آن منطقه اي گرم و خشك است و درختان آن براي نجاري و تيرريزي سقف مناسب نيست، ساكنان منطقه گرم و خشك به هنگام ترك خانه و كاشانه شان اين مصالح ساختماني ارزشمند را با خود برده اند.»

درفش شهداد كه در اثر نگهداري نامطلوب طي چند سال گذشته، از وضعيت مناسبي برخوردار نبود،‌ از مدتي قبل در پژوهشگاه مرمت آثار تاريخي مورد مرمت قرار گرفت. اين شي با ارزش كه اكنون در وضعيت مطلوبي به سر مي برد، متعلق به موزه ملي ايران است.