ابن خلدون

ابن خلدون (اسم كامل: ولي الدين أبو زيد عبد الرحمن بن محمد بن محمد بن الحسن بن جابر بن محمد بن إبراهيم بن عبد الرحمن بن خالد (خلدون) الحضرمي)
ابن‌خلدون (۸۰۸-۷۳۲ ه‍ ق)، سياست‌مدار، جامعه‌شناس، انسان‌شناس، تاريخ‌نگار، فقيه و فيلسوف مسلمان در تونس به دنيا آمد. او آموزش‌هاي آغازين را را نزد پدرش و علوم ديني، فن شعر، فلسفه و منطق را نزد عالمان تونسي فراگرفت. سپس، در دربار چند امير در فاس و اندلس (اسپانيا) به كار سياسي پرداخت، اما در ۴۲ سالگي به نگارش كتابي پيرامون تاريخ جهان رو آورد كه مقدمه‌ي آن بيش از خود كتاب شناخته شده است.

عبدالرحمن آموزش‌های آغازین را را نزد پدرش فراگرفت و سپس نزد علمای تونسی قرآن و تفسیر، فقه، حدیث، علم رجال، تاریخ، فن شعر، فلسفه و منطق آموخت. او در دربار چند امیر در مراکش و اندلس(جنوب اسپانیا) به کار سیاسی پرداخت، اما در ۴۲ سالگی به نگارش کتابی پیرامون تاریخ جهان رو آورد که مقدمهٔ آن بیش از خود کتاب شناخته شده‌است. این کتاب، به دلیل سبک بدیع و نگرش نوینش، توجهات بسیاری را به خود جلب داشت و از دلایل اصلی شهرت وی است.

مقدمه ابن خلدون - ویکی‌پدیا
دانلود کتاب - العبر یا تاریخ ابن خلدون در ۶ جلد
دانلود کتاب - مقدمه ابن خلدون در ۲ جلد
مترجم مقدمه ابن خلدون - محمد پروین گنابادی

او را از پيشگامان تاريخ‌نويسي به شيوه‌ي علمي و بنیانگذار علم جامعه‌شناسي مي‌دانند، که ابن‌حلدون آن را «علم عمران» نام نهاد و در کتاب خود برای نخستین بار شیوه‌هایی علمی برای استخراج حقیقت از منابع دست اول را طراحی کرد. کتاب تاریخ او در هفت جلد به طبع رسیده و مقدمهٔ آن که یکی از هفت مجلد است در فلسفهٔ تاریخ و اجتماعات می باشد و بعید نمی نماید که منتسکیو و دیگر علمای اجتماع متأخر، از این اثر الهام گرفته و اثر پذیرفته باشند.

کتاب او با نام «مقدمهٔ ابن خلدون» در ایران شهرت دارد و توسط محمد پروین گنابادی به فارسی ترجمه شده‌است.

او به عنوان بزرگترین اندیشمند شرق شناخته می‌شود. در کتاب مقدمه وی از تکرار تاریخ در یک چرخه شش نسلی سخن گفته. این چرخه از آغاز یک اجتماع با تکیه بر کشاورزی سپس فنون آغاز می‌شود. در آخرین مرحله اجتماع چنان قدرتمند می‌شود که مردم آن به هنر و موسیقی روی می‌آورند و پس از آن مردم از فرط امنیت و بی نیازی تعصب خود را نسبت به جامعه از دست می‌دهند تا اینکه قوم دیگری آن جامعه را از خارج فتح می‌کند و در اینجا تاریخ بر همین منوال تکرار می‌شود.

او برای مثال می‌گوید که پارسها از عربها شکست خوردند عربها از ترکان غزنوی و سلجوقی و ترکان نیز از مغولها شکست خوردند. اگرچه عقاید ابن خلدون تحت تأثیر افکار افلاطون و به خصوص سیاست ارسطو است اما این دانشمند توانسته با اندیشه یونانی و با نگاه ژرف و تجربه طولانی خویش به عنوان سیاستمداری کارکشته تئوری‌های نوین جامعه شناسی خود را توسعه دهد.

دوران‌‌ نوحنبليان‌
قرن‌ هشتم‌/چهاردهم‌ را مي‌توان‌ قرن‌ نو حنبلي‌گري‌ ناميد. ابن‌ تيميّه‌ و شاگردان‌ وي‌ پيروزي‌ حنبليان‌ جديد را بر كلام‌ و فلسفه‌ي‌ مدرسي‌ تضمين‌ كردند، و اگر چه‌ در آن‌ ايّام‌ شتاب‌ حركتهاي‌ فكري‌ در اسلام‌ كاستي‌ يافته‌ بود، امّا اينجا و آنجا مواردي‌ استثنايي‌ ظهور مي‌يافت‌. برجسته‌ترين‌ شخصيّت‌ از ميان‌ اين‌ موارد استثنايي‌ در مغرب‌ اسلامي‌ ابن‌خلدون‌ تونسي‌، و در مشرق‌ اسلامي‌ ملاّصدراي‌ شيرازي‌ بود. ابن‌ خلدون‌، هم‌ به‌ لحاظ‌ وسعت‌ علم‌ و هم‌ به‌ لحاظ‌ اصالت‌ و نومايگي‌ انديشه‌ي‌ جامعه‌شناختيش‌، منزلتي‌ منحصر به‌ فرد در تاريخ‌ انديشه‌هاي‌ فلسفي‌ است...

ابن‌خلدون - لغت نامه دهخدا
ابن‌خلدون - پژوهشگران فلسفه و حکمت