سیبویه

ابوبشر سیبویه فرزند عمرو بن عثمان (۱۴۰-۱۸۰ ه. ق.)، مشهور به سیبویه. نام کامل وی: (ابو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر البصری). وی از موالی بنی الحارث بن کعب و سپس از موالی آل الربیع بن زیاد الحراثی بود.
سیبویه از دانشمندان ایرانی صرف و نحو زبان عربی است که آرامگاهش در شهر شیراز است. معنی نام او «منسوب به سیب‌» است. بسیاری از نام‌های ایرانی پیش از اسلام و اوایل دوره اسلامی به پسوند نسبی -ویه ختم می‌شد همچون «دادویه»، «زادویه» و غیره.
سیبویه در بیضای فارس تولد یافت و در بصره نشو و نما کرد. پس از آن که در نحو استادی بی همتا شد به نزد یحیی بن خالد برمکی به بغداد رفت.


اين دانشمند، «الكتاب» را در نحو نوشت که جامع ترين و معروف ترين كتاب در دستور زبان عربي است كه بعدها شاگردش اَخفش آن را شرح كرد. ابن ندیم درباره آن می‌نویسد: نه پیش از وی کسی مانند آن را تألیف نموده و نه بعد از او کسی تألیف خواهد کرد.
عده‌ای بر این باورند که اگر سیبویه ایرانی برای زبان عرب صرف و نحو (گرامر) ننوشته بود این زبان در نوشتار همانند لهجه (گویش) یکنواخت بودن خود را از دست می‌داد.

آرامگاه سيبويه در جنوب غربی شيراز، در محله سنگ سياه در قبرستان باهليه قرار دارد. وجه تسميه اين محله به سنگ سياه به دليل وجود سنگ سياه چهار گوشی است که بر روی تربت سيبويه نصب شده است.



‌ سیبویه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
اخفش‌ شاگرد سیبویه - دائره المعارف بزرگ اسلامی